10 Σταθμοί της ζωής του Μάριου Τόκα

1

Οι διακοινοτικές ταραχές στην Κύπρο, η δικτατορία στην Ελλάδα, το πραξικόπημα του Ιουλίου του 1974 και η τουρκική εισβολή που ακολούθησε τραυμάτισαν την εφηβική του ηλικία, χάραξαν την ψυχή του και τον σημάδεψαν, όπως, άλλωστε, όλους τους συνομηλίκους του. Οι εμπειρίες αυτές καθόρισαν και το μουσικό του ξεκίνημα και αποτυπώνονταν πάντοτε στο έργο με ποικίλους τρόπους. Το 1981, σε μία τολμηρή, για τα δεδομένα της εποχής, κίνηση μελοποίησε λόγια της 15χρόνης, τότε, Τουρκοκύπριας μαθήτριας, Νεσιέ Γιασίν με τίτλο «Η Δική μου η Πατρίδα», σε μετάφραση της ποιήτριας Έλλης Παιονίδου. Το τραγούδι αυτό, όπου ένας Ελληνοκύπριος και μία Τουρκοκύπρια ένωσαν τις φωνές τους για την δική τους πατρίδα που έχει μοιραστεί στα δυο, αποτέλεσε και αποτελεί σύμβολο της ενότητας μεταξύ των ανθρώπων, τραγουδήθηκε και εξακολουθεί να τραγουδιέται από όλο τον κυπριακό ελληνισμό και ερμηνεύτηκε με μοναδικό τρόπο από τον Γιώργο Νταλάρα. Άλλωστε, η επανένωση του νησιού και η ειρηνική συνύπαρξη των δύο κοινοτήτων, χωρίς την παρουσία των κατοχικών στρατευμάτων, ήταν πάντοτε το όνειρο του Μάριου Τόκα, ένα όνειρο που δεν είδε ποτέ να πραγματοποιείται.

2

Ο Μάνος Λοΐζος, ο οποίος τον ενθάρρυνε όταν άκουσε τα πρώτα του τραγούδια στην Κύπρο, το 1972, και τον παρότρυνε να πάρει τη μεγάλη απόφαση να μετακομίσει στην Αθήνα, το κέντρο της επαγγελματικής δισκογραφίας, προκειμένου να συνεχίσει εκεί τη μουσική του πορεία.

3

Ο πρώτος του δίσκος με τίτλο «Τα τραγούδια της παρέας», ο οποίος κυκλοφόρησε το 1978 με ερμηνευτή τον Μανώλη Μητσιά. Στον δίσκο αυτό εκτός από την μουσική ο Μάριος Τόκας έγραψε και τους στίχους, διότι, έως τότε, δεν γνώριζε κανέναν στιχουργό. Τα τραγούδια «Ο αλήτης» και το «φωνάζουν οι γειτόνοι» έγιναν αμέσως επιτυχίες και οι «πόρτες» των δισκογραφικών εταιρειών άνοιξαν διάπλατα… Το τραγούδι «Φωνάζουν οι γειτόνοι» γράφτηκε από τον Μάριο στην γκαρσονιέρα του επί της οδού Γαίου στο Δήμου Ζωγράφου, όπου έμενε κατά τα πρώτα φοιτητικά του χρόνια στην Αθήνα. Ήταν ένας πολύ μικρός και στενός δρόμος όπου κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες οι ομιλίες των γειτόνων, οι φωνούλες των παιδιών που παίζανε στον δρόμο, οι φωνές των μικροπωλητών, αυτή η ζωντάνια της γειτονιάς, του θύμισε τα παιδικά του χρόνια στις γειτονιές της Λεμεσού, τον συγκίνησε, και αποτέλεσε την έμπνευση αυτού του τραγουδιού.

4

Η γέννηση των τριών παιδιών του, της Χαρούλας, του Κώστα και του Άγγελου, το μεγάλωμα, η καθημερινότητα μαζί τους και τελικά η ζεστασιά μιας όμορφης οικογένειας, επηρέασαν τον Μάριο και διαμόρφωσαν το πλέον ευνοϊκό και γαλήνιο περιβάλλον έμπνευσης και δημιουργίας. Είναι γεγονός πως ο Μάριος είχε ιδιαίτερη αδυναμία στην μοναδική του κόρη, τη Χαρά, με την οποία είχε μια πολύ όμορφη και ξεχωριστή σχέση. Τα δίδυμα αγόρια του, ο Κώστας και ο Άγγελος, ήταν η μεγάλη πηγή έμπνευσης των σπουδαίων τραγουδιών που έγραψε στις αρχές του 90’ όταν και γεννήθηκαν. Τα δίδυμα φεγγάρια ήταν ένα τραγούδι που αφιέρωνε πάντα στους δύο γιους του.

5

Η συνεργασία του με τον στιχουργό Σαράντη Αλιβιζάτο στον δίσκο «Μικρά ερωτικά» με τον Αντώνη Καλογιάννη ήταν ένας άλλος σταθμός για την μουσική του πορεία. Τα τραγούδια «Αννούλα του χιονιά», «Σ’ αγαπώ σαν το γέλιο του Μάη» αγαπήθηκαν από τον κόσμο και θεωρούνται πλέον διαχρονικά.

6

Η μετέπειτα όμορφη συνεργασία του με τον Γιάννη Πάριο, σε στίχους του οποίου γράφτηκε η μεγάλη επιτυχία «Σαν τρελό φορτηγό» ήταν ακόμη ένας σταθμός στην πορεία του. Ο Μάριος Τόκας μετά την πρώτη μουσική συνάντηση με τον Γιάννη Πάριο, τον επισκέφτηκε ένα βράδυ στο καμαρίνι του μουσικού κέντρου που δούλευε προκειμένου να κουβεντιάσουν για κάποιους στίχους του. Ο Πάριος δεν είχε πολύ χρόνο γιατί έπρεπε να βγει στη σκηνή, έτσι είπε στον Μάριο Τόκα να δει μόνος του το μπλοκ με τους στίχους του. Ξεφυλλίζοντάς το, βρήκε το «Σαν τρελό φορτηγό». Έκοψε το φύλλο χωρίς κανένας να το πάρει είδηση, έγραψε το τραγούδι και μόλις μετά από λίγες ημέρες πήρε τηλέφωνο τον Γιάννη Πάριο για να του το τραγουδήσει. Ο Γιάννης Πάριος τραγούδησε το τραγούδι για πρώτη φορά το 1989, σε μια συναυλία του Μάριου Τόκα στον Λυκαβηττό, πριν καν κυκλοφορήσει σε δίσκο. Οι αντιδράσεις του κοινού ήταν αποθεωτικές, προοίμιο για το τι θ’ ακολουθούσε με την κυκλοφορία του άλμπουμ…

7

Η μουσική συνεργασία με τους σπουδαίους συνθέτες Γιώργο Χατζηνάσιο και Γιάννη Σπανό, σε μουσικούς χώρους της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης ήταν μια σημαντική στιγμή στην πορεία του αφού, για πρώτη φορά, στάθηκε, ως ίσος, στο πλευρό καταξιωμένων, ήδη, συνθετών.

8

Οι μουσικές συναντήσεις με τον Δημήτρη Μητροπάνο και η συνεργασία του με τον στιχουργό Φ. Γράψα από την οποία προέκυψαν αγαπημένα τραγούδια όπως το «Σ’αναζητώ στη Σαλλονίκη», οι «Θάλασσες», τα «Λαδάδικα», το «Μια στάση εδώ». Επρόκειτο για μια  συνεργασία όπου όλοι οι συντελεστές της παραγωγής του δίσκου πίστευαν ότι η αποδοχή από τον κόσμο και η επιτυχία ήταν δεδομένη. Τα γεγονότα, όμως, διέψευσαν τις αρχικές προσδοκίες… Τα τραγούδια του δίσκου “Η εθνική μας μοναξιά” δεν ακούστηκαν στο ραδιόφωνο για έξι ολόκληρους μήνες. Μέχρι που κοντά στα Χριστούγεννα του 1992, ο δίσκος παρουσιάστηκε σε εκπομπή τηλεοπτικού σταθμού. Αυτό ήταν! Τα ραδιόφωνα άρχισαν να παίζουν τα τραγούδια του δίσκου με απίστευτη συχνότητα, τέτοια που έκανε τον Μάριο Τόκα να ανησυχεί μήπως η έντονη επανάληψη …. κούραζε τον κόσμο…. Έπεσε έξω.. Τα ίδια τραγούδια ακούγονται, έως σήμερα, στα ραδιόφωνα της χώρας με αξιοσημείωτη συχνότητα και τραγουδιούνται από νέα παιδιά που δεν είχαν καν γεννηθεί όταν πρωτοκυκλοφόρησαν…

9

Η επίσκεψη του Μάριου Τόκα στην σκήτη της Μικράς Αγίας Άννας στο Άγιο Όρος, το κατανυκτικό περιβάλλον της Μονής, η επαφή με τους ύμνους του ιερομόναχου Γεράσιμου Μικραγιαννανίτη ενέπνευσαν έντονα τον Μάριο Τόκα όπου λίγο καιρό μετά συνέθεσε το συμφωνικό εκκλησιαστικό έργο «Θεογεννήτωρ Μαρία», την σπουδαιότερη και πιο ολοκληρωμένη δουλειά του, όπως έλεγε ο ίδιος. Αξίζει να σημειώσουμε ότι το έργο «Θεογεννήτωρ Μαρία» γράφτηκε δύο φορές με δύο διαφορετικούς τρόπους, καθώς, την πρώτη φορά έχασε τις παρτιτούρες μέσα στο σπίτι (οι οποίες έχουν βρεθεί μέσα σε ένα βιβλίο –είναι στο προσωπικό αρχείο της οικογένειάς του).

10

Η φιλία και συνεργασία με τον ποιητή Άλκη Αλκαίο. Στον δίσκο «Εντελβάις» το 1999 ο Δημήτρης Μητροπάνος συναντάται με τη μελωδικότητα του Τόκα και τον καθηλωτικό στίχο του Αλκαίου. Ο Μάριος, έλεγε : «Με τον Άλκη Αλκαίο κάναμε την πρώτη μας συνάντηση τον Δεκέμβριο του 1996. Για μένα ήταν μια ευτυχισμένη, μια ευλογημένη στιγμή. Οι στίχοι του νιώθω κάθε στιγμή να με βάζουν σε πρωτόγνωρους μουσικούς δρόμους, να μ’ ανοίγουν την ψυχή και να τη στέλνουν ψηλά, πολύ ψηλά. Σ ‘αυτήν την περίεργη εποχή μ’ έκανε να είμαι ακόμα πιο σίγουρος, πως δεν παίχτηκε η παρτίδα μας ακόμα, έστω κι αν τα πανό μας είναι μοναχικά». Πρόσφατα, το 2017, κάποια τραγούδια του από τη συνεργασία του με τον Άλκη, όπως «οι Ξερολιθιές» και «ο Κλόουν», εκδόθηκαν με από τον Μίλτο Πασχαλίδη στο άλμπουμ του, με τίτλο «Τραγούδια Που Ζούνε Λαθραία»

Αρχική_
Αρχική_