Μ.Τόκας: “Ο κόσμος ορίζει τη διαχρονικότητα ενός τραγουδιού”
Συγκλονίζει η νέα του μεγάλη επιτυχία ” Ασπρο μαντήλι ανέμιζε” με το έντονο κρητικό χρώμα. O Mάριος Τόκας είναι η ξεχωριστή περίπτωση του δημιουργού που κατέκτησε την πλήρη αποδοχή της δουλειάς του γιατί η αληθινή έμπνευση δεν χρειάζεται κόπο για να κερδίσει το κοινό.Δωρικός ο ίδιος σε δηλώσεις, απασχολώντας σπάνια τον τύπο και αποκλειστικά με θέματα δημιουργίας του παραμένει ο σεμνός καλλιτέχνης που προκαλεί εκτός από θαυμασμό και το σεβασμό μας καθώς αναγνωρίζουμε τον αγωνα του να μην κάνει υπερβάσεις καλλιτεχνικές αλλά ούτε και συμβιβασμούς σε βάρος της ποιότητας.
Τον αναζητήσαμε στην ηλεκτρονική του διεύθυνση μετά την επιτυχία που σημειώνει η νέα του δουλειά “Ασπρο μαντήλι ανέμιζε” που βασίζεται και σε δυο ακόμα μεγάλους δημιουργούς. Τον γνωστό στιχουργό με τις τόσες επιτυχίες Κώστα Φασουλά και τον μοναδικό ερμηνευτή Βασίλη Σκουλά. Το άκουσμα θεωρήσαμε ότι μας συγκλόνισε λόγω “εντοπιότητας”αλλά την ίδια υποδοχή διαπιστώνουμε και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Αυτή η πραγματικά ευλογημένη συνύπαρξη των τριών δημιουργών προκάλεσε την ανάγκη μας για μια συζήτηση που μας έδωσε και την ευκαιρία να τον γνωρίσουμε καλύτερα. Και η πρώτη μας ερώτηση μαζί με τις ευχαριστίες για το χρόνο που μας διέθεσε ήταν για τη δική του αφετηρία στις μετέπειτα καλλιτεχνικές του αναζητήσεις Κι εκείνος απλά,αβίαστα απάντησε στην ερώτηση αυτή αλλά και στις άλλες που ακολούθησαν:
Τα παιδικά μου χρόνια στην Κύπρο, τα ακούσματα των τραγουδιών της δεκαετίας του ’50 και του ’60 από τα χείλη των γονιών μου, η είσοδος Θεοδωράκη Χατζιδάκι στο ελληνικό τραγούδι και γενικότερα η δεκαετία το ’60 σφραγίζουν συνέχεια την μουσική μου
Εν αρχή ην ο λόγος για τη δημιουργία ενός τραγουδιού;
Φαίνεται ότι σε μένα αυτό ισχύει σχεδόν απόλυτα. Σπάνια δίνω μελωδίες για να γραφτούν επάνω τους στίχοι
Επιδιώξατε ποτέ να γίνει ένα τραγούδι σας έκφραση διαμαρτυρίας και με ποιές αφορμές;
Το κομμάτι της δουλειά μου που αφορά την Κύπρο, που θεωρώ ένα από τα σημαντικότερα της πορείας μου στο τραγούδι, δεν είναι παρά μια φωνή διαμαρτυρίας για τα όσα συνέβησαν και συμβαίνουν στο νησί μου
Η σύνθεση για σας είναι μια αποτύπωση τυχαίας έμπνευσης ή μια διάθεση κοινωνικού σχολιασμού;
Δεν νομίζω ότι μπορούμε να σχηματοποιούμε και να ορίζουμε με απόλυτο τρόπο τα πράγματα. Αν υπήρχε η συνταγή προερχόμενη από έναν απόλυτο ορισμό, θα μπορούσαμε να δημιουργούμε ακατάπαυστα..
Τα τραγούδια σας είχαν ανέκαθεν μια ροπή να γίνουν αυτό που λέμε πολύ απλά “σουξέ”. Αυτό ήταν τυχαίο ή βασίστηκε σε μια συγκεκριμένη στρατηγική για να πετύχετε και την “εμπορικότητα” του τραγουδιού;
Πρώτα απ’όλα είναι η διάρκεια στο χρόνο κάτι που με τίποτα δεν πετυχαίνουν οι σκοπιμότητες. Καθαρή έμπνευση και στην ώρα της , με στόχο μόνο το αληθινό
τραγούδι.
Η σχέση σας με κάθε σας δημιουργία έχει την ίδια διαχρονικότητα που έχει για το κοινό σας μεγάλο μέρος του έργου σας; Υπάρχουν επιτυχίες σας που σήμερα βλέπετε από άλλη οπτική και θα θέλατε να κάνετε κάποιες αλλαγές;
Εγώ δημιουργώ, αυτός που ορίζει την διαχρονικότητα είναι ο κόσμος. Θέλω δεν θέλω, το παιγνίδι φεύγει από τα χέρια μου.
Υπάρχει κάποιο τραγούδι που αδικήθηκε αρχικά από το κοινό αλλά με τυχαία αφορμή έγινε αργότερα επιτυχία;
Το κοινό μπορεί να φαίνεται ότι αδικεί κάποια πράγματα ενδεχομένως από έλλειψη πρόσβασης στο ίδιο το έργο
Αμφίδρομη η σχέση συνθέτη και στιχουργού. Ποιος όμως από τους δυο ασκεί μεγαλύτερη επιρροή για το τελικό άκουσμα; Ο στίχος κατευθύνει την έμπνευση ή ο στιχουργός πρέπει να πειθαρχήσει τελικά στη δική σας άποψη;
Αν ο στίχος δεν με εκφράζει, απλά δεν το μελοποιώ
Κάποια τραγούδια γίνονται μότο μιας σχέσης ανθρώπων. Ο δικός τους ύμνος. Γίνατε ποτέ κοινωνός ενός γεγονότος όπως αυτό;. Σας είπαν ποτέ αν κάποιο τραγούδι σας σημαίνει κάτι περισσότερο για κάποιους ανθρώπους;
Για πολλά τραγούδια μου άκουσα κάτι τέτοιο, άνθρωποι που τα έχουν συνδέσει με προσωπικές τους υποθέσεις κι αυτό είναι σίγουρα μαγευτικό.
Ας έρθουμε τώρα στον τελευταίο σας δίσκο που έχει έντονο κρητικό χρώμα; Ποια είναι αλήθεια η συναισθηματική σας σχέση με το νησί μας;
Έντονη και καθοριστική είναι η παρουσία της φωνής του Βασίλη Σκουλά και βέβαια οι στίχοι του Κώστα Φασουλά, που ενδεχομένως να κλείνουν την πλάστιγγα κάποιες στιγμές κατά Κρήτη μεριά. Παρόλα αυτά δούλεψα και εδώ όπως δουλεύω πάντα μακριά από ταμπέλες.
Στην εκπομπή του Σπύρου Παπαδόπουλου που ακούστηκε το “Ασπρο Μαντήλι” σας νιώσαμε να απολαμβάνετε με θρησκευτική προσήλωση το άκουσμα. Εκείνη τη στιγμή λειτουργούσε παράλληλα η επιθυμία να δώσετε και συνέχεια στη συνεργασία σας με το Βασίλη Σκουλά;
Οι στιγμές εκείνες καθόρισαν την ύπαρξη του δίσκου που ακούτε τώρα. Άκουγα για πρώτη φορά το τραγούδι από τον Σκουλά και συγκλονίστηκα. Ήταν αδύνατο να μην εξελιχθεί αυτό σε μια ολοκληρωμένη δουλειά.
Πόσο εύκολο είναι για έναν καλλιτέχνη παραδοσιακής μουσικής να ασχοληθεί με το έντεχνο τραγούδι; Ο συνθέτης παρεμβαίνει στην ερμηνεία;
Ήθελα να εισπράξω τη αυθεντικότητα και τον «πρωτογονισμό» της φωνής αυτού του μεγάλου ερμηνευτή. Οι παρεμβάσεις μου ήταν μέχρι εκεί που να μην νοθεύσω την καθαρότητα του..
Το “Ασπρο μαντήλι” έδωσε τον τίτλο αυτής της υπέροχης δουλειάς. Εκτός από τους λόγους που περίπου γνωρίζουμε μήπως θέλετε να δώσετε και κάποιο μήνυμα;
Μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα ο κόσμος άρχισε να αγκαλιάζει αυτή την δουλειά. Η εμπορική επιτυχία που φαίνεται να σημειώνει είναι και το μήνυμα…
Της Εύας Λαδιά