Μάριος Τόκας – “Κατάθεση ψυχής”

Φέτος συμπληρώνονται 15 χρόνια από τον πρόωρο θάνατο του σπουδαίου μουσικοσυνθέτη Μάριου Τόκα, ο οποίος στη σύντομη ζωή του κατάφερε να μας χαρίσει τραγούδια διαχρονικά και μελωδίες αξεπέραστες.

Το Ίδρυμα Μάριος Τόκας και η οικογένεια του συνθέτη, επιθυμώντας να αφιερώσουν την χρονιά αυτή στη μνήμη και το έργο του, ανέσυραν από το προσωπικό του αρχείο και μοιράζονται με όλους μας, μέσα από τα επίσημα κανάλια του Μάριου Τόκα στα social media, 15 σπάνιες ηχογραφήσεις με τον ίδιο να ερμηνεύει μερικά από τα σπουδαιότερα τραγούδια του. Στην πλειοψηφία τους, πρόκειται για τις πρώτες ηχογραφήσεις των τραγουδιών, ηχογραφήσεις που έγιναν αμέσως μετά τη «γέννησή τους» από τον ίδιο στο κασετοφωνάκι που βρισκόταν πάντοτε πάνω στο πιάνο του.

«Για εμάς, είναι οι μνήμες των παιδικών μας χρόνων. Ευχόμαστε ότι για εσάς θα γίνουν αφορμή να ξαναγνωρίσετε τα τραγούδια του Μάριου Τόκα μέσα από τη δική του ερμηνεία. Τη δική του κατάθεση ψυχής», σημειώνουν τα παιδιά του Κώστας, Άγγελος και Χαρά Τόκα.

1. ΘΑΛΑΣΣΕΣ (μουσική: Μάριος Τόκας - Στίχοι: Σαράντης Αλιβιζάτος)

Στο πρώτο σπάνιο ηχητικό ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ του κύκλου «Κατάθεση Ψυχής», το οποίο δημοσιεύθηκε στις αρχές του Φλεβάρη, ο Μάριος Τόκας ερμηνεύει το τραγούδι του “Θάλασσες” (Στίχοι Σ. Αλιβιζάτος).

Τριάντα έξι χρόνια πριν και ενώ το τραγούδι μετρά λίγες ώρες ή μέρες ζωής, σε κάποια γειτονιά του Ζωγράφου, ο Μάριος Τόκας κάθεται στο πιάνο του, πατάει το “REC” στο κασετοφωνάκι του και ξεκινάει μια ερμηνεία-κατάθεση ψυχής. Ποιος να φανταζόταν αυτό που θα ακολουθούσε…

Το τραγούδι ξεκίνησε το ταξίδι του στην ελληνική δισκογραφία το 1987 με τον τίτλο “Μέσα στα μάτια σου θάλασσες” και τη φωνή της Κωνσταντίνας.

Λίγα χρόνια αργότερα, το 1992, το τραγούδι κυκλοφορεί ξανά και συμπεριλαμβάνεται στον σπουδαιότερο, ίσως, δίσκο της δεκαετίας του ΄90, τον δίσκο “Η εθνική μας μοναξιά”. Εκεί, ο αξεπέραστος Δημήτρης Μητροπάνος, το σφραγίζει για πάντα με τη συγκλονιστική του ερμηνεία. Έκτοτε, αποτελεί ένα από τα πλέον διαχρονικά τραγούδια της ελληνικής δισκογραφίας.

Το 2018, οι “Θάλασσες” κυκλοφόρησαν ξανά σε μια φρέσκια εκτέλεση με τη φωνή της αγαπημένης μας Γλυκερίας και τη συμμετοχή του Αντώνη Ρέμου, ενώ το 2021 ηχογραφήθηκε και με τη σπουδαία φωνή της Πέγκυς Ζήνα και συμπεριλήφθηκε στον digital δίσκο “Η Πέγκυ Ζήνα ερμηνεύει Μάριο Τόκα”.

Μέσα στα 36 χρόνια ζωής τους, οι “Θάλασσες” έχουν μπει στα χείλη εκατομμυρίων ανθρώπων και τραγουδηθεί από πολλούς σημαντικούς ερμηνευτές. Η πρώτη, όμως, φωνή που τους έδωσε πνοή είναι αυτή του Μάριου Τόκα.

Μπορεί η ηχογράφηση αυτή να μην είναι τέλεια… Αποτυπώνει, όμως, με τον πιο αληθινό τρόπο την αυθεντικότητα και τη ζεστασιά της ψυχής του συνθέτη.

 

2. ΛΑΔΑΔΙΚΑ (μουσική: Μάριος Τόκας - Στίχοι: Φίλιππος Γράψας)

Στο δεύτερο ηχητικό ντοκουμέντο του κύκλου “Κατάθεση ψυχής”, ακούμε τα “Λαδάδικα”, ένα από τα πλέον εμβληματικά ζεϊμπέκικα του συνθέτη.

Ο Μάριος Τόκας, κάθεται για ακόμη μια φορά στο πιάνο του, πατάει το REC στο κασετοφωνάκι του και τραγουδάει τα «νεογέννητα» “Λαδάδικα”. Και, μάλιστα, με στίχους διαφορετικούς από τους στίχους με τους οποίους το τραγούδι κυκλοφόρησε το 1994 με την φωνή του Δημήτρη Μητροπάνου.

Τόσα έχω πόσα θες,
Στα Λαδάδικα πουλάω αυτό που θες
Τόσα παίρνω κι ο,τι θες
στην τιμή περιλαμβάνεται ο καφές

Οι αρχικοί αυτοί στίχοι του τραγουδιού θεωρήθηκαν από την εταιρεία παραγωγής προκλητικοί και, τελικώς, αντικαταστάθηκαν.

Ο μεγάλος Δημήτρης Μητροπάνος, όμως, δεν έπαψε ποτέ να τους τραγουδά, δεν έπαψε ποτέ να τραγουδά τα “Λαδάδικα” όπως τα είχε ακούσει για πρώτη φορά από τον Μάριο Τόκα. Και έτσι, από στόμα σε στόμα, οι στίχοι αυτοί έφτασαν στο σήμερα…

Σήμερα, λοιπόν, σας καλούμε σε ένα ταξίδι στον χρόνο. Τριάντα χρόνια πριν, ένα συμβατικό κασετόφωνο και ο Μάριος Τόκας σε μία ακόμα κατάθεση ψυχής… Τα “Λαδάδικα” ακούγονται για πρώτη φορά…

 

3. ΚΙΦ (Μουσική: Μάριος Τόκας - Στίχοι: Άλκης Αλκαίος)

 Στο τρίτο ηχητικό ντοκουμεντο του κύκλου “Κατάθεση ψυχής”, συναντάμε τις πρώτες ανάσες του “Κιφ,” σε στίχους ενός σπουδαίου ποιητή, του Άλκη Αλκαίου.

Το τραγούδι κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1999 με τη φωνή του Δημήτρη Μητροπάνου σε ένα δίσκο – διαμάντι, το “Εντελβάις”. Στην ηχογράφηση αυτή, η δεύτερη φωνή ανήκει στον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα.

Η ιστορία του τραγουδιού, όμως, ξεκινάει λίγα χρόνια νωρίτερα, το 1997, με αυτή την ηχογράφηση… Λίγες μέρες μετά, ο Γιώργος Νταλάρας μπαίνει στο στούντιο και ερμηνεύει το τραγούδι σε μια σπουδαία εκτέλεση που, όμως, δεν κυκλοφόρησε πότε καθώς, για διάφορους λόγους, η δουλειά Τόκα-Αλκαίου-Νταλάρα δεν ολοκληρώθηκε. Δ

έκα, σχεδόν, χρόνια μετά το θάνατο του Μάριου Τόκα και πέντε μετά τον θάνατο του Δημήτρη Μητροπάνου και του Άλκη Αλκαίου, ο Μίλτος Πασχαλίδης, με τη μοναδική του ερμηνεία, μας συστήνει το τραγούδι από την αρχή. Ο στίχος «δεν μπαίνουνε τα όνειρα σε πλειστηριασμό, δεν παίχτηκε η παρτίδα μας ακόμα», γίνεται σύνθημα στα χείλη μιας γενιάς που γεννήθηκε μαζί του…

Ακούστε, λοιπόν, σήμερα τον Μάριο Τόκα να πατάει το “REC” στο κασετοφωνάκι του και να δίνει, για πρώτη φορά, μελωδία στους σπουδαίους αυτούς στίχους του Άλκη Αλκαίου…

Καλή σας ακρόαση. 

3. ΔΑΚΡΥΣΜΕΝΗ ΑΠΟΣΚΕΥΗ (Μουσική: Μάριος Τόκας - Στίχοι: Ανδρέας Νεοφυτίδης)

Το τέταρτο σπάνιο ηχογράφημα του κύκλου “Κατάθεση ψυχής” είναι το τραγούδι “Δακρυσμένη αποσκευή”. Η δημοσιοποίησή του συνέπεσε χρονικά με την ανείπωτη σιδηροδρομική τραγωδία στην κοιλάδα των Τεμπών. 

Για την ιστορία, το τραγούδι κυκλοφόρησε το 1987 με τη φωνή της Χαρούλας Αλεξίου στον δίσκο “Στη Λεωφόρο της Αγάπης” με αλλαγμένο τον στίχο του τίτλου ως “Ξεχασμένη Αποσκευή”.